Şamanizmin temelinde iki geçeklik vardır ve bunlar algılamak kişilerin bilinç hallerine bağlıdır. Ancak bu temel kavram özellikle çağdaş (modern - urban) şamanizminin ortaya çıkışı ile açıklanmaya başlamıştır, yerli şamanlar bu kavramı uyguladıkları halde bunu açıklamakla ilgilenmezler.
Michael Harner, öteki gerçekliğe geçişi Şamanik Bilinç Haline en yaygın olarak işitsel uyarı (davul veya çıngırak sesi) ile girilerek sağlandığını iddia eder. Ona göre, Şamanik Bilinç Hali (ŞBH) ile Sıra Dışı Gerçeklik (SDG) algılanır, Olağan Bilinç Hali (OBH) ile ise Sıradan Gerçeklik (SGH) algılanır. Her iki Bilinç hali de deneysel temas olduğundan gerçeklik olarak adlandırılır. Her gerçeklik halinin, kendine özgü insan varoluşu için, farklı bilgi ve farklı anlamları vardır. Buna göre Sıra Dışı Gerçeklik uzlaşmaya dayanan bir gerçeklik değildir. Öyle olsaydı Şamanın bir işlevi olmazdı, çünkü başka kişilerin algılıyamadıkları farklı bilgi ve farklı anlamları Şaman algılayabilmektedir.
Mircea Eliade, yerli şamanlar ile ilgili açıklama yaparken, "esrime tekniklerine hakim olan yani, bedeni güvenli bir şekilde terk edip uzak mesafelere gezinebilir, ölüler diyarına girebilir veya gökyüzüne çıkabilir" demektedir. Burada yukarıda bahsedildiği gibi yerli Şamanlar doğrudan gerçeklik durumlarını izah etmemektedirler.
Herkes kendi esrime deneyimi ile bu dünya dışı diyarlara giden yolları tanıyarak, bilmeye başlar. Bunu Sıra Dışı Gerçekliğe yolculuk yaparak öğreniriz. Tabi ki modern zamanımızdaki bilimsel ve materyalist bakış açısı ile bu durum tamamen hayalidir. Şamanik bakış açısı ile ise ruhların yaşadığı paralel (maddesel veya maddesel olmayan) dünyalara gerçek bir yolculuktur. Yaşam içsel bir deneyimdir, her şey içimizde olup biter. Dış dünya, içsel deneyim için gerekli olan gerçekliğin algılarımızın uyarıcısıdır.
---
Olağanüstü gerçeklik aynı zamanda Ruhlar Dünyası, Görünmez Dünya, Ruhlar Alemi, Rüzya Zamanı, Diğer Dünya vs. gibi isimlerle de anılır.
Farkındalık bireyin herhangi bir zamandaki toplam düşünme ve hissetme kalıbıdır.
Olağan farkındalık, bireyin günlük düşünme, hissetme ve uyanıklığa karşı uyku ve rüya görme deneyimidir, böylece bireye sıradan bilinçle yaşaması için temel hizmetleri vermektedir. Olağan Farkındalık yaşam boyu inşaatı devam eden bir süreçtir, hazır verilmiş bir kalıp değildir. Kısaca bunu şamanın transtan sonra yaşadığı sıradan farkındalık durumudur.
Olağan Dışı Farkındalık ise Şamanik Bilinç Haline geçişi sağlayarak bireyin Olağanüstü Gerçeklikteki alemlere gidebilmeyi ve oradan bilgi alabilme deneyimidir. Farklı durumları deneyimleyebilmek temel olarak psikobiyolojik bir olasılıktır ve her normal bireyin yeteneğidir. Buna rağmen Michael Harner Olağanüstü Gerçekliğin kısmen kişiye ve kültüre bağlı olduğunu ve burada deneyimlenen sembollerin bireye özel ısmarlama olduğunu söylemektedir. Buna rağmen tüm bu kültürel ve bireysel farklı yorumların içinde Olağanüstü Gerçeklikte benzerlikler ortaya çıkmaktadır. Örnek olarak, pek çok farklı kültürdeki şaman Ölüler Alemi veya Yaşam Ağacı'nı (Axis Mundi) deneyimlemektedir.