1

Konu: Empati

Aki -  26 Mart 2010


Empati, Türkçesi özümseme, Orhan Hançerlioğlunun Felsefe Ansiklopedisi - Kavramlar ve Akımlar kitabındaki açıklaması şöyle:


Ben'in bir dış nesnede yaşaması... Özellikle Alman estetiğinde, olaybiliminde ve ruhbiliminde önemli bir terim olan "einflühlung" terimi dilimize özümseme deyimiyle çevrilebilir. Fransızcada bu deyim intropathie, empathie ve penetration deyimleriyle karşılanmaktadır. Terime en ilginç anlamını veren Alman estetikçi Th. Lipps'tir.

https://www.sonsuz.us/wp-content/uploads/2020/06/empati.jpg

Ondan önce bu deyim Alman düşünürleri Lotze, Friedrich Vischer, Robert Vischer, Volkelt, Groos, Siebeck taraflarından geliştirilmiştir. Deyim metafizik, törebilimsel ve estetik anlamlarında genel olarak "kendini başka'sında duyma" anlamını dile getirir. Th. Lipps "estetik haz, bir nesnede kendi kendimizden duyduğumuz hazdır" der, "her duyulur nesne, benim için varsa eğer, karşılıklı iki gücün, duyulur veri ile benim duyan gücümün birleşiğidir. Herhangi bir biçime bakan ben, artık sadece ben değil, fakat bir biçim gören ben'imdir, demek ki o biçimde yaşayan ben'imdir". Lipps'e göre olumsuz empati "çirkin'i", olumlu empati "güzel'i" tanımlar.


Burada görüldüğü gibi kavram aslında temelde bir "estetik" kavramıdır, ancak yansımaları diğer disiplinlerde de kullanılmaktadır. Ancak, Gürkan'ın bahsettiği gibi "empati" kavramının pazarlama tekniğinin temel yapısını oluşturması, Amerikan Pragmatisizm ve Pragmatism felsefeleri nedeniyledir. Bir kavrama doğurduğu davranış ve sonuçta "yarar" yönünü ile bakılınca estetik bir kavramın pazarlama tuzağına dönüşmesi çok olağandır.


Aynı zamanda kavramdaki en önemli taraf yukarıda bahsedildiği gibi "her duyulur nesne, benim için varsa eğer" önermesidir, bu nedenle bir Afrikalı yerlinin bizim bazı kavram ve/veya nesnelerimiz ile eğer onun "kendisinde" yoksa, empati kurması mümkün değildir.

Tabi burada yapılacak olan, önce o nesne ve kavramları "kendisine" öğretmek, sonra da onunla empati kurmaktır. Aslında, genelde Batı, ama en üst düzeyde Amerikan Emperyal ve Pragmatist düşüncesindekiler, önce kavramı istedikleri şekilde bozarak, anlamını değiştirerek öğretirler ve kurulan empati her zaman onların yararına olur. 15 - 20 yıl önceki yaşam tarzımızı bugün ile kıyaslarsanız ne demek istediğimi sanırım anlayabilirsiniz.


İngilizcedeki kavramın karşılığı olan "penetration" : içine işleme, nüfuz etme, girme; etki, tesir gibi anlamların karşılığıdır.


Olumlu empatili günler dileğimle :-)


Sevgiler & Selamlar,

Aki